Als je de keuken binnenstapt van de verbluffende villa die de Zweedse arts (met Vlaamse roots) Axel Munthe met eigen handen op de heuvels van Anacapri in het begin van de vorige eeuw heeft gebouwd, dan nodigt deze mozaïek uit Pompeii je meteen uit om zoveel mogelijk te genieten in evenwicht: wijn (de ene kruik) èn water (de andere).
Want de dood (skelet) kan elk moment toeslaan.
Het besef van de dood is behoorlijk ambivalent want tegelijk een schop onder de kont om zo intens mogelijk te leven, als een verlammende angst die ons datzelfde volle leven onmogelijk maakt.
Maar is die doodsangst niet een camouflage voor de angst te moeten beseffen dat je niet het leven hebt gerealiseerd dat je had gewenst?
Volgens Pascal Mercier gaat het inderdaad om de angst te moeten onder ogen zien dat ons leven niet geworden is wat we hadden gehoopt. Dat we gefaald hebben onze dromen waar te maken.
Hij illustreert dit met het verhaal van Jorge, een personage uit De nachttrein naar Lissabon, die als veertiger een Steinway vleugelpiano kocht. Een onbegrijpelijke daad want hij speelde niet eens piano en geld had hij niet teveel.
Waarom deed hij dan zo’n zottigheid?
Jorge: Ik zou graag nog iemand zijn geworden die de vleugel tot klinken kan brengen. Iemand die – laten we zeggen – de Goldbergvariaties van Bach kan spelen.
Nadat hij een hele tijd met het gevoel had geleefd dat hij dat klusje nog zou klaren, stond Jorge op een ochtend op met het onherroepelijke besef dat het een illusie was, dat hij zijn leven zou eindigen zonder ooit de Goldbergvariaties op zijn piano te zullen spelen. Die kardinale confrontatie op het einde van de rit te moeten aangaan maakte hem angstig.
“Zo zou je de angst voor de dood kunnen beschrijven als de angst niet de mens te kunnen worden naar wie je hebt gestreefd.”, zegt Mercier.
Ik weet niet of dit waar is en of jij dit herkent, lezer, maar wat ik wel weet is dat je best niet wacht om datgene wat voor jou het leven ècht de moeite waard maakt op het voorplan te zetten.
Dat weet jij ook wel natuurlijk.
Wanneer heb je dat vandaag gedaan?