Niet durven is jezelf verliezen

Vandaag vierde ik de 50e verjaardag van de gewoonte om de WC-bril op te heffen als ik plas. 

Dat kwam zo.Toen ik in 1973 op een regenachtige dag voor het eerst naar Gent kwam op mijn motor ging ik onderuit op de tramsporen aan de Groentemarkt. Iemand hielp mijn motor recht en mezelf een piepklein cafeetje in. Het noemde Het galgenhuisje. De dienster bracht me koffie met cognac en bette mijn bloedende knie. Ik was op slag verliefd.

Op het toilet hing een bordje: Heren bril omhoog. Dames zitten ook graag droog. 

Misschien had de plotse opstoot van verliefdheidshormonen me in een staat van uitzonderlijke ontvankelijkheid gebracht, maar ik ben die tekst nooit meer vergeten. En vooral: ik handel er sindsdien al vijftig jaar behoorlijk consequent naar.

Niet alle verandering ontstaat zo makkelijk en zeker al niet zo romantisch. De gewoonte van het vertrouwde is een taaie saboteur van de vernieuwing.
En vernieuwing is een voorwaarde voor een vol en boeiend leven.

Dus stop met surplassen en durf het onvervulde leven een plaatsje te geven naast het vervulde.

Durf de takken af te zagen waar je billen omheen gegroeid zijn, durf te herbeginnen, heel even het evenwicht te verliezen om een nieuwe balans te vinden, een boeiender leven te leiden, meer te genieten. Al was het maar om champignons te kweken in plaats vanuit louter gewoonte teveel naar de treurbuis en schermpjes te blijven turen. (Een cursiste vertelde hoe haar leven zoveel rijker was geworden nadat ze besloten had haar schermtijd te halveren en de vrijgekomen tijd haar hart op te halen  aan haar nieuwe passie, die champignons kweken).

Kortom: durf (her)beginnen.

È bello vivere perché vivere è cominciare, sempre, ad ogni istante.

Ken jij dat ook, dat je graag een zinnetje in je hoofd laat tuimelen omdat de muzikaliteit ervan zo plezierig is? Het krijgt dan iets bezwerend.
Ik heb het met deze zin van Cesare Pavese, en daarom vertaal ik hem niet graag. Het gaat over veranderen, de moed vinden om altijd te herbeginnen in je leven, op eender welk moment.

Maar ook al verlangen we naar een beter, dieper, aangenamer leven, toch komen we er zo moeilijk toe. 
Ben jij ook een beetje teleurgesteld dat je niet ten volle kiest voor verandering en maar wat blijft doorgaan met het vertrouwde gedoe, de train de vie, terwijl je diep binnen voelt dat je een ander leven wil.

De mens is een ambivalent wezen: je wil verandering, maar als het erop aankomt ben je te moe of verdoof je jezelf. Gas willen geven en meteen op de rem gaan staan, zei een cursist. Zo herkenbaar.

Dat komt onder meer doordat we met velen zijn daar diep vanbinnen en wat zich daar afspeelt lijkt even eenduidig, helder en concreet als een Belgische regering tijdens de verkiezingen.

De ene ‘ik’ wil vasthouden aan het vertrouwde dat uitgehold is, de andere wil loslaten en springen naar wat nog niet bekend is. Voor de eerste is verandering bedreigend omdat het ook betekent: loslaten van wat was. Je neemt afstand van wat vertrouwd was en ook al was het niet goed, je kon in de plooien vallen.

Voor de tweede ‘ik’ is verandering niet alleen noodzakelijk om niet vast te komen zitten, het houdt het leven ook levendig. Die wil dus springen, en dat ziet die eerste dan weer niet zitten, want springen is ook altijd even je evenwicht verliezen. Waarop de tweede Kierkegaard citeert: ‘Niet durven is jezelf verliezen’. 

Soms beseffen we pas wat we echt willen door iets dat al dan niet stommelings op ons pad komt. Een cursist vertelde dat hij, met de nodige scepsis, op sleeptouw werd genomen door een vriendin die zich inzette voor gestrande vluchtelingen in Calais. Door een paar keer mee te gaan ontdekte die cursist hoe belangrijk het voor hem was om zijn hart open te stellen voor mensen die het moeilijk hadden. Terwijl hij zich daar nooit eerder toe aangetrokken had gevoeld, bleek dit vrijwilligerswerk voor hem een betekenisvolle en vooral warme wereld te openen van verbinding en een specifieke, concrete manier van ‘het goede doen’. Dat had zijn leven fundamenteel veranderd.

Zoals Virginia Woolf terecht schreef: ‘A self that goes on changing is a self that goes on living.’