Een cursiste deelde onlangs dit berichtje:
‘Mijn gsm was gisteren kapot. Gevallen. Ik had met een vriendin afgesproken. De treinrit (met overstap, uren en spoor te checken op een op voorhand geschreven papiertje) en de dag waren zo heerlijk ongedwongen en rustig, zo zonder gsm en zonder mogelijkheid tot de constante toegang tot informatie en dopamine. Ik las een boek op de trein en had een helderheid die ik al lang niet meer voelde. Toen dacht ik: ik heb de code gekraakt voor meer rust in je leven: laat je gsm vallen.’
Ik vond haar bericht grappig, herkenbaar en bemoedigend. Temeer omdat ik net de resultaten had gelezen van een recent onderzoek dat aantoonde dat volwassen mensen in de VS elke dag gemiddeld 11 uur doorbrengen voor een schermpje. Het is me een raadsel hoe ze het doen, maar 10% onder hen gaven zelfs toe dat ze hun gsm bij de hand houden als ze douchen of seks hebben.
We kunnen er niet langer om heen, het zo waanzinnig gekluisterd zitten aan onze schermpjes heeft alle kenmerken van een verslaving.
Probeer zelf maar eens drie dagen je gsm en laptop weg te leggen. Je wordt wellicht even onrustig als een alcoholist of een drugverslaafde wiens fles of snoepje 3 dagen achter slot gaat.
Waardoor toch zijn we zo verslaafd geworden?
De verklaring is ongetwijfeld multifactorieel. Eén van de vele onderzoeken ernaar sprak me sterk aan. Hieruit bleek dat we die schermpjes voortdurend opzoeken omdat we bang zijn voor de stilte in ons hoofd. Want we vrezen dat als we die toelaten, ongecontroleerde onrust naar boven zou borrelen en dat willen we niet, we zijn daar bang voor. Dus zorgen we ervoor dat onze geest zo permanent mogelijk bezet terrein is. Dat werd mooi aangetoond in een recent experiment.
Mensen werden gevraagd om gedurende 15 minuten in een kamer te zitten zonder afleiding (ze mochten niets meenemen, ook niet hun gsm). Nadien werd gevraagd hoe ze zich voelden. Je zou denken: blij dat ze eens niet overprikkeld worden en hun hoofd even tot rust kan komen. Maar neen hoor, ze vonden het verschrikkelijk. Vervolgens werd hen voor de tweede fase van het experiment de keuze gelaten: opnieuw een kwartier prikkel loos doorbrengen ofwel een kwartier lang elektrische schokken toelaten waarvan ze de intensiteit zelf konden reguleren. Drie vierde van de deelnemers koos voor dat laatste. Liever pijn dan stilte.
De impact die sociale media hebben, is er dankzij onze collectieve, existentiële angst, onzekerheid en onrust. Sociale media zijn ontzettend goed om ons daarvan af te leiden. Daarom zijn ze zo succesvol. Ze weten ons subtiel te verdoven voor wat er onderhuids in ons borrelt.
Het omgekeerde, de confrontatie met die onderdrukte emoties, is net wat aan bod komt in stilte meditaties en retraites. Vandaar dat ze zo afschrikken. Je merkt immers al snel dat, als je geen afleiding hebt, de dieperliggende onrust, de niet verwerkte emoties, de onderdrukte gedachtenkronkels zich naar boven wurmen.
Dat bewust worden en toelaten van emoties kan inderdaad onprettig zijn, maar anderzijds evenzeer een noodzakelijke vorm van mentale hygiëne, net zoals tandenpoetsen. De ballon die krampachtig onder water wordt gehouden ontsnapt op een dag toch aan je vermoeide handen en stuitert dan recht in je gezicht. Je kan dus maar beter op een rustige, veilige manier stapsgewijs de confrontatie leren aangaan met de onderliggende stroom van emoties en gedachten die er zijn, en te stoppen met je te verdoven via de schermpjes. De prijs van die vluchtroute is immers een verslaving, en die prijs is altijd te hoog omdat ze jou het dierbaarste ontneemt dat je hebt: je vrijheid.
De beste preventie lijkt me een combinatie van twee adequate antagonisten: natuur en mindfulness.
Elk op hun eigen manier schenken ze je de mogelijkheid om de innerlijke stabiliteit te vinden die je nodig hebt om die onderliggende onrust te counteren. De beste antagonist voor de dagelijkse onrust is ongetwijfeld de natuur. Durf te stoppen en stap een tuin, park, bos in, ga even zitten, kijk, luister, ruik. Land in het nu, ga niet weg, ook niet in je hoofd, ook niet in je lichaam. Laat gedachten en gevoelens maar komen, ook als ze naar zijn, laat ze even zijn. Geen plek waar ze veiliger kunnen tot rust komen als in die immense warme schoot van moeder natuur.
Mindfulness is die andere manier, methodisch, wetenschappelijk onderbouwd, adequaat.
De combinatie van beiden kan je ontdekken in het namiddag seminarie dat doorgaat in het wonderlijke kasteeldomein van Smissenbroek.
En uiteraard ben je ook steeds welkom op de Mindfulness Training