Alhoewel hij mindfulness niet kende, lag ook voor Proust de bron van de ware kennis van het leven in het leren omgaan met de mankementen ervan. Hij ging het duister nooit uit de weg, want hij wist dat het mooiste licht er onlosmakelijk mee verbonden was. Dus ging hij voluit voor de confrontatie met zijn getormenteerde emoties en zijn immer lijdend lichaam (Proust leed onder een extreme vorm van astma waardoor hij amper buiten kwam). Net als het leven pijnlijk is, leren we er de meest essentiële lessen uit. Immers, tijdens de betere perioden hebben we de natuurlijke neiging de schaduwzijden te ontwijken, we willen de relatieve rust die we dan kennen niet kwijt, maar als de tegenslag als een natte dweil in onze nek valt, dan kan je kiezen. Of je vlucht ervan weg, of je gaat ermee in het gevecht of je onderzoekt hem met open en nieuwsgierige aandacht. Dat laatste was Proust zijn weg, daar heeft hij de wijsheid gesprokkeld die niet alleen tot het boeiendste leven heeft geleid dat voor hem mogelijk was, maar dat evenzeer voor elke lezer van het meesterwerk dat hij eruit gedistilleerd heeft, een bron van uitzonderlijke inspiratie geworden is.
De befaamde filmregisseur Martin Scorsese leed net als Proust vanaf zijn vroegste kindertijd aan astma. Zelfs zo ernstig dat het bij de ergste aanvallen de vraag was of hij die zou overleven. “Ik leefde geïsoleerd, afgesneden van de wereld. Ik moest thuisblijven, mocht niet sporten; en ik kon de stad ook niet uit vanwege mijn allergieën. Met jongens van mijn eigen leeftijd spelen lukte ook bijna nooit, dus ging ik mee in de wereld van de volwassenen, raakte gewend aan hun zorgen, aan discussies over wat goed en wat slecht was… Zo werd mijn gevoeligheid gescherpt en doorzag ik anderen steeds beter. Ik was de toeschouwer aan wie niemand iets vroeg.”
In plaats van zich als slachtoffer van zijn lot te gedragen, ontwikkelde de jonge Scorsese, net als Proust, een uitermate scherpe opmerkingsgave voor menselijke interacties, dat hun oeuvre dat unieke, persoonlijke accent geeft.
Scorsese had het als ziekelijke jongetje erg moeilijk in de keiharde New Yorkse wijk waar hij opgroeide. Gelukkig leerde hij een mentor kennen, pater Principe, die de enge wereld van de jonge Scorsese opentrok met boeken en films: ‘Hij was wat ik een straatpriester zou noemen… hij heeft me geleerd dat er buiten onze straat een andere wereld was, doordat hij ons Graham Greene, James Joyce en James Baldwin liet lezen en ons meenam naar de bioscoop. Hij was een geweldige leermeester in die lastige omgeving van Little Italy.’
Scorsese had in de pater een inspirerende berggids gevonden.
Wie zou het voor jou kunnen zijn?