Ik heb al vaker gesproken over de discrepantie tussen het plaatje dat we van het leven hebben (onze verwachtingen over hoe dat leven zou moeten lopen) en de realiteit (hoe het in werkelijkheid loopt). En hoe het uitzichtloos piekeren over deze kloof ons in een negatieve spiraal van moedeloosheid, frustratie, angst of depressieve stemming brengen kan.
Dat plaatje, hebben we zelf gecreëerd. Maar soms is het de omgeving of de cultuur waar we toe behoren, dat een plaatje creëert van hoe je hoort om te gaan met de dingen des levens.
Als onze manier van reageren niet conform is aan dat (maatschappelijk) plaatje, lopen we risico op afwijzing en gaan we daar makkelijk over piekeren.
Om dit te counteren kunnen we een andere, meer constructieve perceptie ontwikkelen op deze kloof. Vaak is dat een werk van langere adem, een work in progress.
Toen haar moeder overleed ervaarde Virginia Woolf absoluut niet de emoties die bij deze ingrijpende gebeurtenis hoorden. Haar mama was voor haar de belangrijkste persoon in haar leven geweest, maar nu ze er plots niet meer was, kon Virginia niet de emoties voelen die ze volgens de anderen hoorde te voelen. ‘Binnen het keurslijf van al die openbare rouw zat een gevoelloosheid die mogelijk nog verwarrender was dan openlijk verdriet. Ik zei tegen mezelf, zoals ik sindsdien altijd op kritieke momenten heb gedaan: “ik voel helemaal niets”.’
Ze was zich bewust van de discrepantie tussen de verwachting van de buitenwereld en haar innerlijke ervaring, maar kon het niet plaatsen. Pas veel later kon ze het onder woorden brengen: ‘Het maakte je hypocriet en verstrikt in de conventies van verdriet. We moesten een rol spelen die we niet voelden, zoeken naar woorden die we niet kenden.’
Haar biografe, Alexandra Harris, formuleerde het zo:
‘In haar fictie zou ze manieren vinden om die conventies open te breken. Ze was ervan overtuigd dat het belangrijkste moment niet ‘hier’ komt, waar de maatschappij het verlangt, maar ‘daar’, wanneer we het minst verwachten. We voelen dingen niet precies op tijd, op commando. Woolf herkende die gevoelloosheid en had begrip voor de vreemde, indirecte manieren waarop mensen op gebeurtenissen reageren; ze geloofde in de individualiteit van ervaringen.’
Op zo’n momenten is het goed te beseffen dat er niets fout met je is, dat je je eigen verwerkingstijd- en stijl mag hebben en dat je het keurslijf van conventies niet hoeft aan te trekken.
Het zal je ook wel overkomen, lieve lezer, dat men van jou een bepaalde emotie of gedrag verwacht die je op dat moment niet ter beschikking hebt – of niet wìl hebben – en dus ‘een rol te moeten spelen die je niet voelt, te moeten zoeken naar woorden die je niet kent.’
Ook dat is iets wat je leert in mindfulness.
Het is één van de vele vormen van mildheid naar jezelf toe.
(Afbeelding Virginia Woolf: creative commons licentie zie https://snl.no/Virginia_Woolf)