Het enige dat het leven dragelijk maakt

Hij zat recht voor me, buiten op één van de laatste kosmos bloemen die in een pot op een tafeltje stond voor het raam.
Ik schrok.
Want gisteren zat hij daar ook al, op precies dezelfde plek.
Oud, imposant.
Een grote, sterke veldhommel met kapotte vleugels die nog niet aan opgeven denkt. Hij noemt ook niet zomaar Bombus Magnus.

Het was begin november en hij zag er doorweekt uit als een matroos die de nacht op de fokkenmast had doorgebracht. Kon niet meer van die hoge bloem af, strompelde er moeizaam rondjes op. Het was zielig.

Ik liep naar hem toe, sprak hem wat moed in, kneep de steel af en liep met hem naar het zonnigste plekje in de tuin zodat hij snel drogen zou. Even klom hij naar omhoog, de Oostindische kers op en rustte uit midden een groot groen blad alsof het zijn laatste expeditie was. Na een hele tijd klauterde hij weer naar beneden en strompelde waardig over de herfstige bodem, dook vervolgens onder een groot bruin blad en kwam er niet meer onderuit.
Ik ben een hele poos blijven zitten, het blad bewoog geen millimeter en ik wist dat hij zijn graf gevonden had.

Het enige dat het leven dragelijk maakt, schreef Jean-Jacques Rousseau, is de wetenschap dat er een einde aan zal komen.
Die wetenschap kende Bombus Magnus wellicht een paar uur, misschien slechts een paar minuten lang, terwijl wij, de mensensoort, ermee geboren worden.
We weten het een gans leven lang, maar leven er geen seconde naar.
Tenzij je Montaigne heet.

Door het verlies van een tand besefte Montaigne plots dat sterven
niet iets is wat je plotseling en onverwacht doet, maar beetje bij beetje
je hele leven lang.
Sindsdien kijk ik heel anders naar de dood, het maakte het inzicht concreet
dat het niet langer een ‘horrormoment’ is dat ik moet vrezen, maar iets
wat al een hele tijd zachtjes en gradueel bezig is. Net als die tand valt ook
mijn haar uit, doen mijn ogen en oren het minder, transformeert mijn lichaam
en heb ik binnenkort misschien allerlei hulpstukken nodig. Het begint
nu al met implantaten in mijn mond en steunzolen in mijn schoenen en
ooit zal ik met een heupprothese of plastic knieschijf over de hekken van het
leven springen, steeds iets minder heldhaftig en minder energiek en minder
ver en minder intens en zo ontval ik beetje bij beetje mezelf.
U ook.
Het troostende is dat het heel natuurlijk aanvoelt.

Ik buig me over het herfstige blad waaronder Bombus Magnus zich klaarmaakt voor de Grote Overgang, en ik fluister hem zachtjes deze mooie woorden van Gerrit Komrij toe:

‘Accepteer dat op een dag de dood hevig in je opstaat. Leg het vermoeide
hoofd zachtjes in zijn schoot en na een laatste zucht ben je vertrokken. Het
hoort er nu eenmaal bij.’