Omgaan met negatieve situaties, gevoelens en lichamelijk ongemak doe je vanuit mindfulness MBCT op een heel andere manier dan we gewoon zijn. Dat laatste is wat we zo goed kennen:blijven verzetten en piekeren. Kortom, we gaan in het gevecht, en dat klinkt heldhaftig en ook wel moedig (“Laat je niet doen, vecht!”, is een vaak gehoorde aansporing van de omgeving).
Helaas, het lost het probleem niet op (anders was dat reeds lang gebeurd) en het kost hopen energie die je voor leukere dingen zou kunnen gebruiken.
Maar stel je eens het volgende voor: het is oorlog en niemand gaat er naartoe.
Vanuit mindfulness kun je in plaats van in de automatische vechtpiloot te schakelen, ook gewoon leren niet doen. Niet niets doen, maar niet doen. Bijvoorbeeld niet vechten, verzetten en malen, maar aanvaarden dat die ongemakken nu eenmaal, ook al hadden we het graag anders gehad, deel uitmaken van het leven.
Heb je al eens gemerkt dat als je de strijd opgeeft en beslist te aanvaarden dat dit nu eenmaal de realiteit is zoals die is, die ongemakken vaak vanzelf beginnen verschuiven.
Alsof dat, eenmaal je ze een stoel aanbiedt in de kathedraal van jouw leven, die stoel al helermaal uit zichzelf begint te schuiven, van de voorgrond naar achter toe, heel geleidelijk aan, en dan de trapjes af en de kathedraal uit. Omdat er dagelijks nieuwe ervaringen – ook positieve – op de voorste stoelen komen zitten.
Niet doen, daar is veel moed voor nodig. Het lijkt paradoxaal, want ‘niet’, afwezigheid van inspanning dus, lijkt altijd veel evidenter dan ‘iet’. En toch is het veel makkelijker om je te laten meedrijven met de gewoonte, meer, je te laten katapulteren door de taaie conditionering: daar ga je dan in je pieker- of verzetrollercoaster!
Nochtans is niet doen vaak veel vruchtbaarder.
De beste ideeën, inzichten en oplossingen komen immers als je loslaat.
Je kent het wel: je piekert je gek over iets of je zit al uren op je scherm of het lege blad te turen om die ultieme zin, vorm of invalshoek te vinden, maar tevergeefs. En plots, tijdens een wandeling of in bad verschijnt het als Bernadetje in Lourdes.
In dat bad zijn overigens al meerdere geniale vondsten gedaan. Denk maar aan Archimedes die zich suf piekerde over hoe hij kon aantonen dat de kroon van de koning zowel zilver als goud bevatte, zonder ze te beschadigen. Uitgeput van het denken liet hij zich om tot rust te komen in zijn bad glijden, merkte voor het eerst in zijn leven bewust op dat daardoor het water steeg en liep even later Eureka gillend (‘Ik heb het gevonden’) in zijn blootje door de straten van Syracuse.
Ik herinner me dat mijn oud professor filosofie Jaap Kruithof eens zei dat hij meerdere keren per week te vinden was op de parking van een benzinestation omdat hij al rijdend stopte met denken over zijn werk en dan net een originele ingeving kreeg die hij vervolgens noteerde in een schriftje. Het parkingschriftje.
Kan jij die plekken van ontvankelijkheid een plaats gunnen in je dagelijks leven?
Niet evident. Een mens is immers constant bezet terrein. Een wandelende stortplaats voor een continue informatievloed.
Het is nog niet zo lang geleden dat informatie vergaren een echte luxe was. Ik herinner me hoe ik als jongeman met lege valiezen naar Foyles in Londen reisde en geladen met Pinguïn pockets terugkeerde en in het thuisland cafés opzocht waar je gratis kranten kon inkijken. En hoe vele jaren later, toen internet voor het eerst zijn hemelse poorten opende, ik uren kon verdwalen in die informatieschatkamers van Ali-Baba.
Dat was pas luxe.
En nu, wordt het tegendeel luxe. De pioniers draaien de zeilen 180°. De zoektocht naar informatie is een zoektocht geworden naar de plekken waar we ervan bevrijd zijn.
Ben jij al aan die reis begonnen?
Zijn je zeilen reeds gekeerd in de richting van de terra incognita van de innerlijke rust, waar zich de plekken van ontvankelijkheid bevinden?
Misschien kan je beginnen met heel af en toe ‘niet doen’.
Doen!